Co to jest Schadenfreude? Dlaczego czuje się tak dobrze widzieć kogoś innego?

W filmie animowanym Pixar Na lewą stronę, większość fabuły rozgrywa się w głowie bohaterki Rileya, gdzie pięć emocji - Radość, Smutek, Strach, Obrzydzenie i Złość - kierują jej zachowaniem.

Film został wydany do świetnych recenzji. Ale reżyser Pete Docter przyznał później, że zawsze żałował, że jedna emocja nie spowodowała cięcia: Schadenfreude.

Schadenfreude, co dosłownie oznacza „szkodzić radości” w języku niemieckim, jest dziwną przyjemnością, jaką ludzie czerpią z nieszczęścia innych.

Zobacz także: Fyre Fraud Hype zadaje kluczowe pytanie: dlaczego mamy tak obsesję na punkcie oszustw?

Możesz poczuć to, gdy kariera sławnych kraterów gwiazd, kiedy szczególnie szkodliwy przestępca zostaje zamknięty, lub gdy rywalizująca drużyna sportowa zostaje pokonana.

Psychologowie od dawna walczą o to, jak najlepiej zrozumieć, wyjaśnić i przestudiować emocje. Powstaje w tak szerokim zakresie sytuacji, że może wydawać się prawie niemożliwe wymyślenie jakiegoś ujednoliconego schematu. A jednak dokładnie to próbowali zrobić moi koledzy i ja.

Schadenfreude’s Many Faces

Jednym z wyzwań jest nadal plaga tych, którzy badają schadenfreude: nie ma uzgodnionej definicji.

Niektórzy uważają, że najlepiej jest badać emocje w kontekście porównania społecznego, więc będą się skupiać na sposobie, w jaki zazdrość lub uraza oddziałują na schadenfreude.

Inni postrzegają emocje przez pryzmat sprawiedliwości i uczciwości oraz tego, czy cierpiący zasłużył na swoje nieszczęście.

Wreszcie ostatnia grupa uważa, że ​​schadenfreude wyłania się z dynamiki międzygrupowej - członków grupy czerpiącej radość z cierpienia osób spoza grupy.

Naszym zdaniem różne definicje wskazują na wiele stron schadenfreude, z których każdy może mieć odmienne pochodzenie rozwojowe.

Kwitnienie Schadenfreude

Być może pisarze Na lewą stronę, decydując się na odrzucenie „Schadenfreude”, pomyślał, że zrozumienie dla dzieci byłoby zbyt trudne.

Istnieją jednak dowody, że dzieci zaczynają doświadczać schadenfreude we wczesnym okresie życia.

Na przykład, w wieku czterech lat, dzieci znalazły nieszczęście kogoś innego - jak potknięcie się i upadek w błotnistą kałużę - zabawniejsze, gdyby osoba ta wcześniej zrobiła coś, by skrzywdzić inne dzieci, na przykład złamanie zabawek.

Naukowcy odkryli również, że dwuletnie dzieci, które są zazdrosne o doświadczenie rówieśników, kiedy ten rówieśnik cierpi z powodu nieszczęścia. W wieku 7 lat dzieci czują się bardziej zadowolone po wygraniu meczu, jeśli rywal przegrał, niż gdy obaj wygrali grę.

Wreszcie w badaniu z 2013 r. Naukowcy mieli 9-miesięczne niemowlęta obserwujące kukiełki oddziałujące ze sobą. Niektóre kukiełki „lubiły” te same rodzaje żywności, z których korzystały niemowlęta, podczas gdy inne miały inny zestaw smaków. Kiedy niektóre lalki „skrzywdziły” inne marionetki, naukowcy odkryli, że niemowlęta wolą widzieć, jak lalki, które nie podzielają ich gustów, są zranione przez tych, którzy dzielą się swoimi upodobaniami.

Bringing It All Together

Badania te pokazują razem, że schadenfreude jest złożoną emocją, która wydaje się być głęboko zakorzeniona w kondycji ludzkiej.

Psychologowie Scott Lilienfeld, Philippe Rochat i ja zastanawialiśmy się, czy może istnieć sposób na połączenie wielu aspektów schadenfreude pod jednym parasolem.

Ostatecznie zdecydowaliśmy się postrzegać schadenfreude jako formę dehumanizacji - akt przedstawiania i postrzegania innej osoby jako mniej niż człowieka.

Kiedy większość ludzi słyszy termin „dehumanizacja”, prawdopodobnie przechodzą do najgorszego scenariusza: całkowitego zaprzeczenia czyjejś ludzkości, zjawiska przeniesionego do komór tortur, pól bitewnych i rasistowskiej propagandy.

Ale to nieporozumienie. Psychologowie pokazali, że ludzie często postrzegają własną grupę w bardziej ludzkich kategoriach i - w subtelny sposób - mogą zaprzeczyć pełnej ludzkości osób spoza swojej grupy.

W naszym przeglądzie postawiliśmy hipotezę, że im bardziej empatia czuje się wobec innej osoby, tym mniej prawdopodobne jest, że doświadczą schadenfreude, gdy ta osoba cierpi.

Więc, aby ktoś poczuł schadenfreude wobec innej osoby - czy to rywal, ktoś z grupy czy ktoś, kto popełnił przestępstwo - będą musieli subtelnie odczłowieczyć ich. Tylko wtedy nieszczęście cierpiącego staje się satysfakcjonujące.

Teoria ta nie została jeszcze przetestowana, więc pod koniec naszego przeglądu sugerujemy, w jaki sposób wczesne pochodzenie schadenfreude i różnice indywidualne można poddać naukowej analizie w celu zbadania tej nowej hipotezy.

Łączenie schadenfreude z dehumanizacją może wydawać się mroczne, zwłaszcza, że ​​schadenfreude jest tak uniwersalną emocją. Ale dehumanizacja pojawia się częściej niż większość chciałaby myśleć - i wierzymy, że kryje się za nią przyjemność, którą odczuwasz, gdy ktoś zawodzi.

Ten artykuł został pierwotnie opublikowany w The Conversation by Shensheng Wang. Przeczytaj oryginalny artykuł tutaj.